Alergia na psa, chomika, papugę czy królika? Jakie zwierzęta najbardziej uczulają?

Dlaczego coraz częściej się uczulamy na zwierzęta?
Czynnikiem potęgującym uczulenia jest wspomniana masowa obecność zwierzęcia w domu, co oznacza wysoki stopień narażenia na jego białkowe alergeny, zwane antygenami. Przyczyną utrwalania się epidemii alergii są m.in. uwarunkowania genetyczne. W populacji, w której jedno z rodziców jest alergikiem - choroba przenoszona jest, na co 5 narodzone dziecko. Gdy zachoruje na alergię ktoś z rodzeństwa - ryzyko alergii u nowonarodzonego wzrasta do 32 %. Największe ryzyko, aż 43 %, występuje wówczas, gdy oboje rodzice są alergikami, a jeśli jeszcze cierpią na taką samą chorobę alergiczną, to ryzyko wystąpienia alergii u dziecka wzrasta do 73 %!

Polecamy film Jak żyć z psem w domu pomimo alergii dziecka?

Czym jest alergia na zwierzęta?
Jest immunologiczną reakcją organizmu na kontakt ze białkowymi antygenami zwierzęcia. Antygeny te zawarte są najczęściej w złuszczonym naskórku, jak też w ślinie, moczu lub sierści zwierzęcia. Antygen zwierzęcy jest rozpoznawany przez organizm alergika, jako zarazek lub toksyna, pomimo, że jest nieszkodliwy dla nie uczulonych ludzi. Wskutek błędnego rozpoznania następuje niepotrzebna, bardzo silna reakcja obronna, która wyrządza duże szkody zdrowotne. Może to być zapalenie dróg oddechowych wywołujące katar sienny lub astmę lub pokrzywka, obrzęk, czy wyprysk alergiczny - w przypadku kontaktu alergenu ze skórą. Alergia tego typu ma tendencję do rozwoju, gdyż większość uczuleń na zwierzęta ma charakter atopowy.

Co to znaczy atopowy charakter alergii na zwierzęta?
Oznacza to przyśpieszenie reakcji alergicznej i utrwalenie się jej na wiele miesięcy lub lat. W wyniku pierwszego kontaktu z alergenem dochodzi bowiem do powstania stale dyżurujących przeciwciał szybko rozpoznających obce substancje. Każdy ponowny kontakt przyśpiesza i wzmacnia reakcję zapalną oraz dotkliwość objawów chorobowych. Ten typ przyśpieszenia i wzmocnienia trwałej reakcji na alergen, zwie się atopią.

Alergia na psa, chomika, papugę czy królika? Jakie zwierzęta najbardziej uczulają?
Najczęściej dotyka nas uczulenie na psy i uczulenie na koty. Dzieje się tak dlatego, że antygeny tych zwierząt wywołują silną reakcję, a ponadto, zwierzęta "domownicy" narażają nas na stały, intensywny kontakt z alergenem.

Polecamy film: Pies dla alergika? Australijskie Labradoodle, cz. 1->>

Alergia na chomika? Czy mnie to też dotyczy?

Najsilniejszym z popularnych alergenów zwierzęcych jest antygen zawarty w naskórku konia. Uczulenie na konia jest bardzo silne. Alergia na konia może spowodować, że osoba uczulona i chora na astmę odczuwa duszność po spacerze ulicą, po której koń przeszedł kilka godzin wcześniej.

Niebezpieczne dla zdrowia są uczulenia na ptaki domowe (alergia na papugi), zwłaszcza uczulenie na pierze. Zagraża nam najczęściej: alergia na papugi, uczulenie na kanarka, uczulenie na gołębie, uczulenie na kury, uczulenie na kaczki, uczulenie na pierze gęsi, itp. Alergia na ptaki występuje zazwyczaj u osób hodujących gołębie lub drób, a także u osób trzymających w domu kanarki czy papugi. Niestety w przypadku ptaków, kontakt z alergenem jest większym zagrożeniem niż kontakt z alergenami ssaków. U hodowców drobiu może dojść nawet do zapalenia pęcherzyków płucnych – najpoważniejszej z chorób układu oddechowego, mogącej być nawet przyczyną kalectwa. Alergia na papugi i inne ptaki niestety oznacza usunięcie ich z naszego domu. Tej choroby nie powodują natomiast alergeny ssaków, mogące wywoływać astmę oskrzelową, zapalenie spojówek czy alergiczny nieżyt nosa.

Alergia na chomika, królika i inne gryzonie

Rzadziej obserwuje się uczulenie na antygeny innych zwierząt futerkowych hodowanych w domu: alergia na chomika, alergia na królika i uczulenie na szczura, uczulenie na świnkę morską, uczulenie na myszę. Wśród osób z objawami chorobowymi układu oddechowego narażonych na kontakt ze świnką morską, aż 59% badanych ma dodatnie testy skórne na to zwierzę, co oznacza, iż kontakt ze świnką morską uczula najbardziej. Odsetek ten u osób posiadających inne zwierzęta, wynosił 56% dla kotów oraz 32% dla szczurów, najmniej natomiast dla psa – zaledwie 17%.

Uczulają nas również wyroby z sierści zwierząt. Może na spotkać uczulenie na futra i uczulenie na wełnę: owczą, króliczą, wielbłądzią, z lamy, itp. Alergia na królika może się pojawić nawet po jednorazowym pogłaskaniu zwierzęcia.

Bezpośrednio narażeni na alergie są również rolnicy i farmerzy, którzy ze względu na charakter pracy mają częsty kontakt ze zwierzętami. Oprócz tego, na uczulenia narażeni są również pracownicy laboratoriów, ogrodów zoologicznych, cyrków, stadnin i gabinetów weterynaryjnych.

Astmę zawodową stwierdzono również u hodowców trzody chlewnej w wyniku uczulenia na mocz świń. Natomiast kontakt skóry rąk rolnika z mięsem i jelitami zwierząt, produktami zwierzęcymi lub płynami ustrojowymi (w trakcie porodu) może także skończyć się alergią skóry w postaci pokrzywki lub wyprysku kontaktowego.

Co w zwierzęciu uczula?
Najczęściej uczula naskórek (pies, kot, koń, królik, krowa); uczula mocz (kot, pies, świnka morska, chomik, mysz,); uczula ślina (pies, kot); rzadziej uczula włosie (koń) lub uczula sierść (koń, pies, krowa).

Jak wchodzimy w kontakt z alergenem zwierzęcym?
Alergeny obecne są przede wszystkim w tzw. kurzu domowym unoszącym się z podłóg, osadzającym się na sprzętach i materacach łóżek. Antygenami są najczęściej mikrocząstki naskórków zwierząt, rzadziej drobiny sierści. Antygeny ze śliny i moczu ulegają wysuszeniu i również stają się lotne, co pozwala im przenikać do dróg oddechowych. Alergeny osiadając na spojówkach i błonie śluzowej nosa wywołują objawy alergii i astmy. W przypadku osadzenia się na skórze, np. przez polizanie przez zwierzę mogą być przyczyną świądu i pokrzywki.

Czy możemy uniknąć alergenu?
Całkowite uniknięcie alergenów zwierzęcych jest raczej niemożliwe. Stwierdza się je bowiem w próbkach kurzu pobranych praktycznie ze wszystkich badanych miejsc publicznych, włączając w to nowe budynki mieszkalne, centra handlowe, zakłady pracy, gabinety lekarskie, a nawet nowo zbudowane szpitale. Alergeny zwierzęce są też niekiedy obecne w mieszkaniach, w których nigdy nie było zwierząt. Tam, gdzie nie hoduje się np. kotów alergen może być przeniesiony na ubraniu lub z prądem powietrza. Stężenia alergenów w tych mieszkaniach jest jednak wielokrotnie niższe niż tam, gdzie są zwierzęta.

Jaka ilość alergenu wywołuje objawy alergii?
Niekiedy jest to bardzo mała dawka. Np. do wywołania napadu astmy, u osoby uczulonej na kota wystarczy dawka wytwarzana przez zwierzę w ciągu 10 sekund. Antygen kota jest tak silny, że uczulenie nań stwierdzono nawet u osób, w których otoczeniu nigdy nie było tego zwierzęcia! Doświadczeni alergolodzy twierdzą, że prawie każda ilość alergenu zwierzęcego może wywoływać objawy alergii, a zwłaszcza astmy.

Jakie mogą być skutki stałego kontaktu z alergenami zwierzęcymi?
Jak wynika z badań u 5% pacjentów uczulonych na zwierzęta może rozwinąć się zapalenie spojówek, u 9% egzema, u 27% katar sienny i u 78% dolegliwości astmatyczne. Liczby te ujmują osoby, u których dolegliwości wzajemnie nakładają się na siebie.

Objawy i mechanizm uczulenia na alergeny zwierząt
Naskórki zwierząt są odpowiedzialne za występowanie całorocznych dolegliwości alergicznych. Koty i psy są najpopularniejszymi zwierzętami, najczęściej kontaktującymi się z człowiekiem, są uważane za podstawowe źródło antygenów, które wywołują reakcje alergiczne - stąd uczulenia na te zwierzęta są statystycznie częstsze od innych. Pomimo, że psy znacznie przewyższają swoją liczebnością koty w domach wśród rodzin atopowych i nieatopowych, to uczulają rzadziej. Alergia na kota jest dominującą alergią, pacjenci uczuleni na kota są liczniejsi. Rozpowszechnienie objawów i dodatnie testy skórne na alergen kota wzrasta z wiekiem znacznie bardziej niż reakcje i objawy po ekspozycji na psa. Wśród alergików uczulonych na kota częściej występowały objawy całorocznego alergicznego nieżytu nosa, zapalenia spojówek. Uważa się, że spowodowane to jest z jednej strony większą bliskością kota - koty znacznie częściej niż psy przebywają w domu, a nawet w sypialni, w łóżku dzieci, z drugiej strony alergen kota jest uważany za bardziej alergizujący od alergenu psa. 5% wyciąg kociego alergenu - częściej daje dodatnie testy skórne u uczulonych na kota niż 5% wyciąg alergenu psa u uczulonych na psa. Narażenie i uczulenie na alergeny pochodzące od zwierząt futerkowych, odgrywa ważną rolę w rozwoju chorób alergicznych dróg oddechowych, także jest czynnikiem ryzyka dla rozwoju ostrej astmy - szczególnie uczulenie na kota.

Narażenie na źródło alergenów może powodować nie tylko ostre objawy. Dawki mniejsze od tych, które wywołują skurcz oskrzeli mogą wywoływać długotrwałą nadreaktywność oskrzeli. Według badań wśród pacjentów uczulonych na zwierzęta u 5% rozwija się zapalenie spojówek, 9% egzema, 27% katar i u 78% dolegliwości astmatyczne - liczba ta zawiera tych, u których dolegliwości wzajemnie nakładają się na siebie.

Reakcja nadwrażliwości	Alergen	Objawy kliniczne
Typ I i IgE - zależny	Fel d I, Can f I	nieżyt nosa i zapalenie spojówek, astma, pokrzywka i obrzęk naczyniowy, anafilaksja
Typ III i IV	antygeny ptaków	zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
Typ IV	płyn owodniowy klaczy	kontaktowe zapalenie skóry

Tabela: Immunologiczne mechanizmy alergii na zwierzęta.